می‌توان گفت غزالی فیلسوف به معنای متعارف آن نبود، ولی با این وجود چنان اثر عمیقی بر حیات عقلانی اسلامی داشته است که هیچ گزارشی از تاریخ علم اسلامی، بدون بحث از تاثیر و نقش وی، درست و کامل نخواهد بود. او در طوس به دنیا آمد و و از اوایل زندگی به تعلیمات تصوف آشنا شد ، و سپس به نیشابور رفت و تا در نزد جوینی علم کلام بیاموزد. او چنان در علم کلام شهرت یافت و در علوم دینی معروفیت پیدا کرد که در جوانی او را به بغداد دعوت کردند تا بزرگترین دانشگاه آن زمان، نظامیه، به تدریس اشتغال ورزد. در این شهر، در نتیجه‌ی تحقیقی عمیق در آثار فلسفی و علمی، گرفتار بحران فکری عمیقی شد. خدمت خود را ترک کرد و از مناصب دنیوی چشم پوشید، و بلاخره نور اطمینان را در تصوف یافت. پس از مدتی زهد و ریاضت (که در آن موقع خود شیخ برجسته ای در تصوت شد) بار دیگر به اجتماع بازگشت. نخست به نیشابور رفت و مدتی در آنجا به تدریس پرداخت، سپس با چند شاگرد برگزیده به طوس آمد و در آنجا انزوا گزید.
مهمترین تالیف دینی او کتاب احیاء علوم دینی است که برجسته‌ترین کتاب اخلاق اسلامی است. غزالی، همچنین، در منطق و فلسفه نیز کتاب‌هایی تالیف کرده است. ولی در فلسفه اهمیت او به بیان مطالب نیست بلکه به نقادی‌ها و خرده گیری‌های اوست.  او در کتاب «مقاصد الفلاسفه» چنان خوب فلسفه مشایی را خلاصه کرده است که چون این کتاب به لاتینی ترجمه شد، به غزالی به صورت یکی از حجت‌های فلسفه مشایی نظر می‌کردند. این کتاب عنوان مقدمه‌ای را داشت برای کتابی که بعد از آن سخت بر ضد فیلسوفان نوشت و آن را تهافت الفلاسفه نامید، و در آن بر تمایلات عقلی‌گری ملازم با فلسفه ارسطو سخت تاخت و بعضی از نظرات ابن سینا و فارابی را مورد انتقاد شدید قرار داد. 
غزالی چون شخصیت برجسته‌ای داشت و نویسنده بلیغ و زبر دستی بود، توانست از نفوذ فلسفه مشایی در اسلام، مخصوصا در محافل اهل سنت، جلوگیری کند. در عین حال ترویج تعلیمات صوفیانه را در محافل دینی مباح شمرد. با این دو گام مهم ، بی از هر فرد دیگری توانست یک تحول فکر در قرن ششم هجری قمری در جهان اسلام پدید آورد.

منبع:
- کتاب علم وتمدن در اسلام