ابو یوسف یعقوب بن اسحاق کندی

1402-05-15

ابو یوسف یعقوب بن اسحاق کندی فیلسوف، ریاضی‌دان، منجم، موسیقی‌دان و از پیشگامان نهضت ترجمه در دوران اسلامی بود.
وی حدود ۲۷۰ رساله در منطق و فلسفه و فیزیک و شاخه‌های مختلف ریاضیات و موسیقی و طب و تاریخ طبیعی به رشته تحریر درآورده  که بیشتر آنها اکنون در دسترس نیست. 

الکندی که به لاتینی به نام الکندوس (alkindus) شهرت دارد، از قبیله عربی کنده بود. نیاکان وی در کوفه سکونت گزیده بودند و پدرش فراماندار این شهر بود. کندی آغاز زندگی خود را در این شهر گذراند که در آن زمان مرکزیت علمی داشت. علوم دینی و ریاضیات و فلسفه را فرا گرفت و پس از رفتن به بغداد به علوم فلسفی تعلق خاطر خاص پیدا کرد. در آن زمان نهضت بزرگ ترجمه آثار خارجی به زبان عربی آغاز شده بود. وی زبان سرایانی و شاید کمی یونانی می‌دانست و با آثار علمی یونانی و یونانی‌مآبی آشنایی کامل داشت. وی نخستین حکیم اسلامی است که به آثار حکمای یونان دسترسی داشته و به ترجمهٔ آثار ارسطو و تفسیر و بیان آنها پرداخته‌است.
الکندی نخستین فیلسوف-دانشمند جهان اسلام است. به معرفت علاقه‌ی دایرالمعارفی داشت. حدود ۲۷۰ رساله در منطق و فلسفه و فیزیک و شاخه‌های مختلف ریاضیات و موسیقی و طب و تاریخ طبیعی نوشت که بیشتر آنها اکنون در دسترس نیست. وی با نوشتن کتاب فی استعمال اعداد الهندی در ۸۳۰ میلادی نقش بزرگی در انتقال اعداد هندی به تمدن اسلامی و سپس به اروپا داشت.
وی موسس مکتب مشائی اسلامی است. و چندان در دوران‌های قرون وسطی و رنسانس در مغرب‌زمین منزلت داشت که او را یکی از حجت‎‌های علم احکام نجوم می‌شناختند، و کادانو وی را یکی از دوازده چهره‌ی عقلانی بزرگ بشر می‌دانست. شاگردان مستقیم وی ریاضیدانان و جغرافی‌دانان معروفی بودند، ولی تاثیر فلسفی او مستقیما در آثار فارابی و مشائیان اسلامی پس از وی قابل مشاهده هست.
اسحاق کندی زمانی که کتابی به نام «تناقض‌های قرآن» به نگارش آورد مورد تنبه امام حسن عسگری (ع) قرار گرفت. امام از طریق یکی از شاگردان او به وی متذکر شد همانطور که ممکن است گوینده‌ای سخنی بگوید و از آن مطلبی اراده کند که به ذهن خواننده نیاید، چه بسا در قرآن هم مفاهیم بسیاری وجود دارد که معنای آن در ظاهر آیات به ذهن خواننده نیاید و او حقیقت مطلب را نفهمد. این سخن در کندی موثر افتاد و باعث شد که او با درک واقعیت و پی بردن به اشتباه خود آنچه را که درباره تناقض‌های قرآن (به عقیده خود) به رشته تحریر آورده بود، بسوزاند.
گفته می‌شود امام (ع) در عین حالی که اشتباه او را گوشزد فرمود، وی را ستود، یعنی کندی را اهل فکر، فهم، درایت، هوشمندی، تعقل، ژرف نگری دانست. سوزاندن کتاب «تناقض‌های قرآن» توسط خود او را در این زمینه می‌توان نشانه انصاف و تسلیم حق شدن او به حساب آورد.

برگرفته از کتاب  علم و تمدن در اسلام  و  سایت ویکی فقه