معرفی « ابوعلی الحسن بن الهیثم»

1402-05-08

ابوعلی الحسن بن الهیثم مشهور به  ابن‌هیثم فیزیکدان، ریاضی‌دان و اخترشناس مسلمان است که در غرب به نام آلهازن شهرت دارد. از او به عنوان «پدر علم نورشناسی مدرن» یاد می‌شود. مهم ترین اثر وی کتاب علم المناظر است که بهترین کتاب علم فیزیک نور در دوران اسلامی  است.

ابن هیثم بزرگترین فیزیکدان اسلامی است که در مغرب زمین او را با نام Alhazen می‌شناسند. وی در بصره به دنیا آمد و در همین شهر ریاضیات و علوم دیگر را فرا گرفت. او نقش عمده‌ای در شناخت اصول نورشناسی و بینایی داشته‌است. مهم ترین اثر وی کتاب علم المناظر است که بهترین کتاب در دوران اسلامی در  نورشناسی است و بر نوشته‌های نورشناسی راجر بیکن، ویتلو و کپلر در مغرب زمین و نیز بر آثار بسیاری از دانشمندان اسلامی بعد از خود تاثیر گذاشته است.
ابن هیثم تحقیقات فراوانی در شناخت فیزیک نور انجام داد. او علاوه بر رساله‌ای که دربارهٔ نور نوشت و ذره‌بین را ساخت. او به نسبت زاویه تابش و زاویه شکست نور پی برد و اصول تاریکخانه (اتاق تاریک) را شرح داد. نتیجه این تحقیقات و اکتشافات او آغازکننده تحولاتی بود که بعدها به ساخت دوربین عکاسی، دوربین سینما و پروژکتور پخش فیلم منجر شد.
ابن هیثم همچنین ریاضی‌دان و اخترشناس مشهور دوران طلایی اسلامی بوده و در تشریح و بیماری‌های چشم نیز تحقیقاتی کرده است. معروف است که ابن هیثم نزدیک به دویست اثر در ریاضیات و فیزیک و نجوم و پزشکی و فلسفه و دیگر موضوعات علمی تالیف کرده و چندیدن شرح بر آثار ارسطو و جالینوس نوشته است.
با وجود اینکه او سهم بزرگی در ریاضیات و نجوم داشته است، اما کار بزرگ او در زمینه فیزیک صورت گرفته است. وی اهل تجربه و مشاهده بوده است و روش علمی‌ای که مبتنی بر آزمایش و تجربه است را پایه گذاری کرد.
ابن هیثم  بنا به دعوت خلفای فاطمی مصر که علاقه بسیاری به علوم ابراز می‌دادشتند به مصر رفت  و سرانجام در قاهره از دنیا رفت.

برگرفته از کتاب علم و تمدن در اسلام