کتاب کارنامه اسلام به همت دکتر عبدالحسین زرین کوب نگاشته شده و توسط انتشارات امیر کبیر در 209 صفحه به چاپ رسیده است . این کتاب به چند زبان زنده دنیا از جمله  ایتالیایی  و بلغاری ترجمه شده است. نویسنده در این کتاب بر دستاورد تمدن اسلامی در قرون نخست هجری می بالد و اشاره می‌کند که هر چند گسترش سرزمینی اسلام با جنگ حاصل شد، اما نشر اسلام در بین مردم کشورهای فتح شده به زور جنگ نبوده است.
این کتاب فصل درخشان تاریخ انسانی است؛ نه فقط از جهت توفیقی که مسلمین در ایجاد یک فرهنگ تازه جهانی یافتند، بلکه به سبب فتوحاتی بود که آنها از این طریق موفق به برپایی دنیای تازه ای به عنوان قلمرو اسلامی ورای شرق و غرب شدند که نه شرق بود و نه غرب. طرز بیانی که نویسنده در کتاب کارنامه اسلام به کار برده شاید در نظر اول در نزد برخی از خوانندگان تا اندازه ای حماسه آمیز جلوه کند، اما این پندار درست نیست. نویسنده فقط خواسته است با همان چشمی به فرهنگ گذشته اسلام بنگرد که خود مسلمین گذشته، بدان می نگریسته اند.
شیوه بیانی عاری از هیجان و خالی از همدردی که محققان اروپایی در این مسایل دارند، به آنها هرگز امکان آن را نخواهد داد تا در ارزیابی آنچه مسلمانان به فرهنگ دنیا داده اند به درستی داوری کنند. کدام مورخ می تواند بدون همدلی واقعی، با آنچه موضوع تحقیق اوست ارتباط و تفاهم درست بیابد؟ بدون شک دنیای اسلام در تمدن و فرهنگ امروزی جهان (که شاید بیش از آنکه غربی باشد بورژوایی است) آن اندازه سهم و تاثیر واقعی داشته است که برشمردن آن نیازی به حماسه سرایی نداشته باشد.

در قسمتی از این کتاب میخوانیم:
« فتح اسلامی البته با جنگ حاصل شد اما  نشر اسلام در بین مردم  کشورهای فتح شده  به زور جنگ نبود،  خاصه در جاهایی که  مردم، از نظر اسلام، اهل کتاب بودند یا در ردیف آنها… 
 در واقع این اهل کتاب به هیچ وجه مجبور به قبول اسلام نمی‌شدند  چنان‌که یهود بی‌شک در قلمرو اسلام راحت‌تر و مرفه‌تر بود تا  در قلمرو نصارا. بعلاوه نصارای شرق نیز (نسطوریان، یعقوبیان و جز آنها)  در قلمرو اسلام بیشتر از روم آسایش داشتند چنانکه مجوس هم جزیه‌ای که به اسلام یان می‌پرداختند به‌ مراتب سبک‌تر و راحت‌تر از  مالیاتی بود که  پیش از آن به حکومت خویش (ساسانیان) می‌پرداختند.»