بررسی و نقد نظریه طراحی هوشمند در حوزه موجودات زنده

نویسنده: علی سامع

‌زیست‌شناسی (شناخت و تبیین پدیده‌های جهان زنده) به عنوان یکی از مهم‌ترین شاخه‌های علوم پایه از تمدن یونان باستان۱ تاکنون مطرح بوده است. از آن زمان تاکنون اصول اساسی علمی و فلسفی ‌زیست‌شناسی برخلاف تحولات بسیار زیاد گزاره‌های علمی آن، تغییرات معدود اما بنیادینی را تجربه کرده است.
طرح نظریه تکامل داروین (Darwin’s Theory of Evolution) با از میان برداشتن علل غایی در تبیین‌های ‌زیست‌شناختی شاید اصلی‌‌ترین تحول ‌زیست‌شناسی از ابتدای تولد آن در قالب یک علم مدون تاکنون بوده است. در نتیجه، بررسی اصول فلسفی و علمی و نیز بررسی شواهد تایید‌‌‌کننده یا نقض‌‌‌کننده این نظریه، یکی از دغدغه‌های اساسی اندیشمندان بزرگ ‌زیست‌شناسی در قرن اخیر بوده است.
نیز در اواخر قرن بیستم، نظریه‌‌‌‌ای جدید در ‌زیست‌شناسی ظهور کرد که شیوه‌‌‌‌ای جدید در تبیین تکامل موجودات زنده، ایجاد گونه‌های جدید و منشاء حیات، ارائه داد. این نظریه که طراحی هوشمند (Intelligent Design) نام دارد، پژوهشگرانی که در حال توسعه و بست نظریه طراحی هوشمند هستند ادعا می‌کنند که توانسته‌‌‌‌‌اند با تکیه بر مشاهدات و یافته‌های علمی، نقض نظریه تکامل داروین و تقویت نظریه طراحی هوشمند را نشان دهند.
در میان این تحولات فلسفی، تحول علمی شگرفی که در ‌زیست‌شناسی مدرن رخ داد، ظهور ‌زیست‌شناسی مولکولی (Molecular Biology) در اوایل قرن بیستم میلادی بود که تغییری اساسی در روش‌شناسی پژوهش‌های ‌زیست‌شناسی و در ادامه در تبیین‌های پزشکی و توسعه روش‌های درمانی، ایجاد کرد. عنوان ‌زیست‌شناسی مولکولی به طور مختصر به مجموعه شاخه‌ها یا روش‌های پژوهشی در ‌زیست‌شناسی مدرن اشاره دارد که بر مبنای اصل مرکزی ‌زیست‌شناسی ( Central Dogma of Biology) به تبیین پدیده‌ها یا توسعه روش‌های درمانی می‌پردازند.این اصل در واقع انتقال اطلاعات حیات و صفات موجودات زنده را در یک جهت و به ترتیب از مولکول‌های DNA به RNA و از آن به پروتئین‌ها در نظر می‌گیرد، اما از زمان مطرح شدن این اصل بوسیله واتسون و کریک در سال ۱۹۵۳ میلادی تاکنون، تغییراتی کلیدی را تجربه کرده است.
عنوان ‌زیست‌شناسی کوانتومی (Quantum Biology)، هنوز برای بسیاری از زیست‌شناسان جهان اعم از زیست‌شناسان کشورمان ناآشناست، در حالی که به نظر برخی از پژوهشگران برجسته فیزیک کوانتوم و نیز ‌زیست‌شناسی، ظهور ‌زیست‌شناسی کوانتومی قطع به یقین ورود این علم به عصری جدید است که روش‌های ‌زیست‌شناسی، اصول و گزاره‌های کلیدی تثبیت شده در آن و نیز بستر‌های توسعه روش‌های درمانی بر علیه بیماری‌های مختلف در این علم را به طور شگرفی متحول خواهد ساخت. در بیانی بسیار مختصر، ‌زیست‌شناسی کوانتومی به دنبال بررسی پدیده‌های کوانتومی در ساختار‌های زیستی بر مبنای نظریه‌‌‌‌ای است که امکان حفظ خواص کوانتومی (مانند تونل‌زنی کوانتومی، توابع موج، برهم‌نهی کوانتومی و درهم‌تنیدگی کوانتومی) را در سطح مولکول‌های زیستی در ساختار‌های سلولی را میسر دانسته و نیز تبیین می‌کند.
اصلی‌‌ترین عناوین پژوهشی طرح حاضر

  1. اصول علمی و فلسفی نظریه تکامل داروین و نسخه اخیر آن (نئوداروینیسم)
    • الف. بررسی و تبیین فلسفی نظریه انتخاب طبیعی داروین
    • ب. بررسی و تبیین شواهد علمی پشتیبان/ناقض نظریه انتخاب طبیعی داروین
  2. اصول علمی و فلسفی نظریه طراحی هوشند در جهان زنده
    • الف. بررسی و تبیین علمی و فلسفی نظریه طراحی هوشمند
    • ب. بررسی و تبیین علمی و فلسفی نظریه استنتاج طراحی (Design Inference)
    • ج. بررسی و تبیین شواهد علمی پشتیبان/ناقض نظریه طراحی هوشمند
  3. اصول علمی و فلسفی ‌زیست‌شناسی مولکولی
  4. اصول علمی و فلسفی ‌زیست‌شناسی کوانتومی

[۱]  آنچه که عمدتا در کتب تاریخ زیست شناسی مطرح می‌شود، ایجاد زیست شناسی در قالب علم مدون و در شاخه‌های گیاه شناسی و جانورشناسی به تمدن یونان باستان یعنی حدود ۵۰۰ سال پیش از میلاد حضرت عیسی (ع) باز می‌گردد.
 

دیدگاه‌ها (0)